พื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำสงคราม ในจังหวัดสกลนคร ถือเป็นหนึ่งในลุ่มน้ำสำคัญของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่มีบทบาทอย่างยิ่งต่อวิถีชีวิตและการทำเกษตรของประชาชนในพื้นที่ น้ำจากแม่น้ำสงครามไม่เพียงหล่อเลี้ยงพื้นที่เพาะปลูก หากยังเป็นแหล่งน้ำเพื่ออุปโภคบริโภคและแหล่งทำกินของชุมชน สะท้อนให้เห็นถึงความผูกพันระหว่างคนกับสายน้ำที่ดำรงอยู่มายาวนาน

ปัญหาสำคัญของลุ่มน้ำแห่งนี้คือ เมื่อน้ำมามากก็ท่วม เมื่อถึงฤดูแล้งน้ำก็ไม่พอใช้ กรมชลประทาน โดยสำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 5 จึงได้ริเริ่มโครงการประตูระบายน้ำบ้านก่อ พร้อมระบบส่งน้ำ จังหวัดสกลนคร เพื่อแก้ไขปัญหาทั้งภัยแล้งและน้ำท่วม ในพื้นที่ตามแนวสองฝั่งแม่น้ำสงครามของอำเภอวานรนิวาส และอำเภออากาศอำนวย

นายสุนทร คำศรีเมือง ผู้อำนวยการสำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 5 บอกเล่าถึงความคืบหน้าในโครงการนี้ว่า ปัจจุบันประตูระบายน้ำได้ก่อสร้างเสร็จเรียบร้อยแล้ว และพนังกั้นน้ำได้ดำเนินการเสร็จเรียบร้อยแล้ว ขณะนี้อยู่ระหว่างดำเนินการก่อสร้างระบบส่งน้ำฝั่งขวาพื้นที่ชลประทาน 5,000 ไร่ คาดว่าจะแล้วเสร็จในปี 2569 นี้ ส่วนระบบส่งน้ำฝั่งซ้ายมีแผนจะดำเนินการในปี 2570 ซึ่งคาดว่าจะดำเนินการแล้วเสร็จภายในปี 2571 ภาพรวมผลงานความก้าวหน้าทั้งหมดตอนนี้อยู่ที่ประมาณ 65 เปอร์เซ็นต์ และโครงการทั้งหมดคาดว่าจะแล้วเสร็จในปี 2571

“สำหรับโครงการนี้เมื่อดำเนินการโครงการแล้วเสร็จ สิ่งแรกที่เราคาดหวังคือการที่พี่น้องประชาชนมีน้ำถึงแปลงฝั่งซ้าย 5,000 ไร่ ฝั่งขวา 5,000 ไร่ จากอดีตที่พี่น้องประชาชนอาศัยแต่น้ำฝนเพียงอย่างเดียว ก็มีน้ำชลประทานส่งไปถึงแปลง”

ผู้อำนวยการสำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 5 ให้รายละเอียดอีกว่า การพัฒนาแหล่งน้ำขนาดใหญ่สิ่งหนึ่งที่สำคัญคือ การสร้างความรับรู้ให้กับพี่น้องประชาชนได้เข้าใจว่า โครงการพัฒนาแหล่งน้ำขนาดใหญ่จะแก้ไขปัญหาน้ำทั่วและภัยแล้งได้อย่างยั่งยืน ยาวนาน มั่นคง ทั้งยังจะเป็นแหล่งน้ำที่ผู้คนในพื้นที่จะร่วมกันรักษาหวงแหน สร้างการรับรู้ การบูรณาการร่วมกัน

“และสิ่งหนึ่งที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคตก็คือ พี่น้องประชาชนเมื่อมีน้ำเป็นปัจจัยพื้นฐานเพื่อการเกษตรแล้วจะประกอบอาชีพที่มีความหลากหลายมากยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการปศุสัตว์ การประมง หรือการเกษตร ควบคู่กันไป เหมือนกิจกรรมที่เรียกว่าเศรษฐกิจพอเพียงตามทฤษฎีใหม่ตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9” ผู้อำนวยการสำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 5 กล่าว