"ประศาสน์" ประกาศกร้าว ไม่เคยรับรองแผนที่ 1:200000 แฉ "กัมพูชา" ถูกสั่งห้ามคุยปม 4 พื้นที่พิพาทในวงJBC แต่เสียดาย ไม่มีในบันทึกการประชุมเพราะหารือในวงเล็ก ยัน JBC รอบนี้ราบรื่นที่สุด ลั่น แต่ก่อนทะเลาะกันเยอะกว่านี้

16 มิ.ย. 2568 ที่กระทรวงการต่างประเทศ นายประศาสน์ ประศาสน์วินิจฉัย คณะกรรมาธิการเขตแดนร่วมไทย-กัมพูชา หรือ JBC  แถลงชี้แจงผลการประชุม JBC ว่า ตนเข้าร่วมครั้งนี้เป็นครั้งที่ 5 แล้ว จากระดับเจ้าหน้าที่ และครั้งนี้ไปประชุมในฐานะประธาน ถือว่าราบรื่นที่สุดเท่าที่เคยประชุมมา แต่ก่อนทะเลาะกันแรงกว่านี้เยอะ และครั้งนี้ ประสบความสำเร็จทางด้านเทคนิค พร้อมอธิบายภารกิจของ คณะกรรมการ  JBC ว่า ประกอบไปด้วย 2 ส่วน 

ส่วนแรกเป็นการตรวจหาหลักเขตที่ปักปันตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 6 ปี 2462-2463 ซึ่งมีการปักหลักเขตไปแล้ว 73 หลัก ตอนนี้เห็นชอบไปแล้ว 45 หลัก อีก 29 หลัก ยังเห็นต่างกัน 

ส่วนที่สอง คือการบินหาหลักฐานภาพถ่ายทางอากาศ ซึ่งเขาเสนอว่าต้องหาหลักเขตที่ปักไว้ ในสมัยรัชกาลที่ 6 แต่เราบอกว่า “ไม่พอ” จุดประสงค์ของเราไม่ต้องการให้ทำเหมือนกับมาเลเซีย แต่ต้องการให้เห็นเขตแดนที่ชัดเจนยิ่งขึ้น จะได้เป็นประโยชน์ต่อหน่วยปฏิบัติในพื้นที่ จึงได้มีการถ่ายภาพทางอากาศ 

จากนั้น ทั้งสองฝ่ายก็มานั่งคุยกันว่า จะเดินสำรวจในแนวทางไหน เมื่อเห็นพ้องตรงกันก็ปักหลักเขตให้ถี่ขึ้น และทำแผนที่ฉบับใหม่ 

นายประศาสน์ กล่าวว่า ในการประชุมเมื่อวานนี้ เราได้เห็นชอบบันทึกการประชุมอนุกรรมธิการ ในชั้นเทคนิคเมื่อปีที่แล้ว ซึ่งเรื่องนี้คุยกันใช้เวลาไม่นาน แค่ 2 นาทีก็เสร็จแล้ว 

นอกจากนี้ ยังมีการตกลงกันว่าจะใช้ เครื่องบินบินถ่ายภาพทางอากาศ โดยใช้เทคนิคการติดกล้อง เรียกว่า Lidar และยิงเลเซอร์ลงมา เป็นเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่มีความแม่นยำกว่าเดิม และได้มีการคุยในรายละเอียดว่า จะใช้ขนาดโดรนเท่าไหร่ บินสูงแค่ไหน ใช้ความถี่เท่าไหร่ และมีการคุยกันว่าใครจะเป็นคนออกค่าใช้จ่าย

“คงคุยต่อกันไปว่าใครเป็นคนทำใครเป็นคนจ่าย ซึ่งต้องจ่ายคนละครึ่งแน่ๆ เราทำกับลาวกับเมียนมา ก็เคยทำร่วมกัน ไม่มีปัญหาอะไร แต่ทางกัมพูชาค่อนข้างเซนต์ซิทีฟหน่อย ว่าใครจะเป็นคนบิน” นายประศาสน์ กล่าว

นายประศาสน์ ย้ำว่า ขั้นตอนการประชุมเป็นไปด้วยความรวดเร็วมาก ซึ่งทางกัมพูชาได้สอบถามว่า ทำไมไม่ส่งเจ้าหน้าที่ไปสำรวจหลักเขต ตนก็ได้ชี้แจงว่า เห็นด้วยในหลักการที่จะส่งเจ้าหน้าที่ลงไป แต่ติดอยู่สองเรื่องคือ ยังไม่ได้ทำคู่มือให้เจ้าหน้าที่ และตาม TOR จะต้องมีเทคนิค Lidar ให้พร้อมก่อน จะให้ไปเดินไม่รู้เหนือรู้ใต้ ไปเดินดุ่มๆ แถวชายแดน เราก็ห่วงเจ้าหน้าที่ของเรา เพราะมีกับระเบิด ถึงจะเก็บไปเยอะแล้ว แต่เพื่อความปลอดภัยของทั้งสองฝ่าย อย่างไรก็ตาม กัมพูชาก็ได้ทักท้วงว่า ทำไมไม่ส่งเจ้าหน้าที่ ลงสำรวจพื้นที่ ตอนที่ 6 ช่วงปราสาทเขาพระวิหารจนถึงภาคตะวันออก ซึ่งประเด็นนี้ก็เถียงกันไปเถียงกันมา โดยตนก็ได้ชี้แจงไปว่าต้องทำภาพถ่ายทางอากาศก่อน 

ตอนนั้นในปี 2556 เป็นพื้นที่ที่มีการยิงกัน ต้องดำเนินการอย่างเร่งด่วน

นายประศาสน์ อธิบายเพิ่มถึงการประชุมที่มีเนื้อหาละเอียดอ่อน โดยจะเป็นการประชุมกลุ่มเล็ก ซึ่งข่าววาระการประชุมที่มีหลุดออกมา คือวาระก่อนการประชุมกลุ่มเล็กของทั้ง 2 ฝ่าย พร้อมย้ำว่าการทำงานของคณะ JBC คือการทำให้เห็นเขตแดนอย่างชัดเจน โดยยกตัวอย่างของประเทศมาเลเซียที่ใช้เวลานานกว่า 12 ปีกับเขตแดน 556 กิโลเมตร โดยที่ไม่มีปัญหาของการเมืองเข้ามาแทรกแซง แต่กับไทยยังเรียกได้ว่ายังไม่ถึงขั้นตั้งไข่ ไม่รู้ว่าจะสำเร็จได้เมื่อไหร่ อาจจะนาน 15-20 ปีในด้านเทคนิค ที่ไม่เกี่ยวข้องกับเรื่องการเมือง 

เมื่อถามว่าทำแมปปิ้ง มีการตกลงกันหรือไม่ไม่ว่าจะยึดแผนที่ 1 ต่อ 200,000 หรือ 1 ต่อ 50,000 นายประศาสน์ กล่าวว่า ขอยืนยันให้ชัดเจนเรื่องแผนที่ 1 ต่อ 200,000 ที่เป็นข่าวว่าตนไปตกลง และพูดในที่ประชุม ยืนยันว่าไม่มีพูดเลย แต่จัดทำเขตแดนที่พูดถึงนี้ไม่เกี่ยวข้องกับแผนที่ 1 ต่อ 200,000 หรือ 1 ต่อ 50,000 ที่ต่างฝ่ายต่างทำกันเองเลย แต่เป็นแผนที่จากภาพทางอากาศที่ทำในอัตรา 1 ต่อ 50,000 ซึ่งสองฝ่ายจะต้องทำร่วมกัน เพื่อใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติของเจ้าหน้าที่ ในส่วนของแผนที่ 1 ต่อ 50,000 ที่ไทยใช้ เป็นแผนที่ทางยุทธการ ซึ่งมีความเร็วในระดับหนึ่งแล้ว

เมื่อถามว่า หลังจากกัมพูชาได้มีการแถลงการณ์ออกมาแล้ว ทางไทยได้มีการติดต่อไปเจรจาเพื่อทำความเข้าใจหรือไม่ นายประศาสน์ กล่าวว่า ตนทำเฉพาะเรื่องทางเทคนิคเท่านั้น ส่วนเรื่องการแถลงคลาดเคลื่อน เป็นหน้าที่ของโฆษกกระทรวงการต่างประเทศ ที่จะแถลงชี้แจง ซึ่งเมื่อเช้าตนได้แจ้งว่า เพิ่งเปิดประตูให้เจรจากันได้ ดังนั้นจะเป็นการคุยแค่เฉพาะเทคนิคล้วนๆ เรื่องชวนทะเลาะไม่เอา เรื่องชวนทะเลาะ ปิดประตูคุยกันก็เคยมาแล้ว ตนเจอหนักกว่านี้มาแล้ว เมื่อวานถือว่าสมูทที่สุดแล้ว มีการอัดกันเบาๆ ในห้องประชุม ประมาณ 2 ชั่วโมง สำหรับตนคือเบามาก กว่าที่เคยเจอมาก่อนหน้านี้ 

เมื่อถามว่า กัมพูชาได้มีการแจ้งว่า จะยื่นเรื่อง 4 พื้นที่พิพาท ต่อศาลโลกในที่ประชุมหรือไม่ และในการประชุมครั้งหน้า กัมพูชายืนยันว่าจะไม่มีการพูดคุย 4 พื้นที่พิพาท ในกลไกทวีภาคี ดังนั้นในการพูดคุยในเดือนกันยายน ไทยจะเป็นผู้เสนอ กลับเข้าสู่ที่ประชุมเจบีซีได้หรือไม่ นายประศาสน์ กล่าวว่าเรื่องนี้อยู่เกินขอบข่ายที่ตนจะต้องพูด แต่ตนขอตอบเลยว่า นายกฯของเขา ได้โพสต์ข้อความก่อนวันประชุม ว่าไม่ให้พูดเรื่องนี้ในที่ประชุม เขาจึงยกเรื่องนี้ขึ้นมาในวงเล็ก เพื่อบอกว่าเขาจะไม่พูด ตนก็โอเครับทราบว่าเขาจะไม่พูด แต่บอกว่าเสียดาย แม้จะไม่พูดเรื่องเขตแดนเพราะต้องการเอาขึ้นศาลโลกก็เรื่องของท่าน แต่หนึ่งในนั้นเป็นจุดที่เกิดการปะทะกัน และอดีตเคยมีประธานไปคุยกันที่แนวชายแดน ไปดูให้เห็นกับตาและกำหนดมาตรการชั่วคราว มีการตีกรอบไม่ให้เข้าไปทำกิจกรรมใดๆ กำหนดความกว้างความยาวเท่าที่จำเป็น ไม่ให้เข้าไปใกล้กันจนเกิดการกระทบกระทั่ง แต่ตนขอว่าเราเคยมีหลักปฏิบัติชั่วคราวเพื่อป้องกันเจ้าหน้าที่ และชาวบ้านทะเลาะกัน ขอยกรื่องนี้มาพูดได้หรือไม่ แต่ก็ไม่ได้ ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นการพูดในวงเล็ก จึงไม่มีอยู่ในรายงานการประชุมเลย แต่มีการคุยกันเกือบชั่วโมง แต่เขาได้รับคำสั่งชัดเจนว่าไม่ให้พูด ไม่ให้ยกขึ้นหารือ และเมื่อเขาเอาเรื่องในกลุ่มเล็กมาพูด ตนก็เอามาพูดได้บ้างแล้วกัน ในเรื่องที่คิดว่าไม่ ทำให้เกิดความเสียหาย ให้เห็นบรรยากาศ จริงๆ มันสมูท ไม่ได้งี่เง่าไปถูกเขาหลอกแบบสมูทนะ เพราะมีการอัดกันแรงพอสมควร แต่ยืนยันว่าแรงน้อยที่สุดแล้ว ตั้งแต่ตนเคยเจอมา 

เมื่อถามว่า ใน MOU 43 มีการบันทึกว่า  การปักปันแนวเขตจะต้องยึดที่สันปันน้ำใช่หรือไม่ และแนวเขตในการปักปันแตกต่างแผนที่ 1 ต่อ 200,000 และ 1 ต่อ 50,000 อย่างไร นายประศาสน์ กล่าวว่า เรายึดจากสนธิสัญญาสยามฝรั่งเศส ปี 1904 และ 1907 รวมถึงแผนที่ ซึ่งเป็นผลการสำรวจปักปันในอดีต รวมถึงเอกสารอื่นที่เกี่ยวข้อง ที่กฏหมายระหว่างประเทศให้การรับรอง เช่นรายงานข้าหลวง ที่ไปปั่นเขตแดน ทางกัมพูชานอกจากนี้ทางกัมพูชาเคยไปปักปันหลักไม้ไว้ 2 ครั้ง และมีการจัดทำภาพแผนผัง ที่หลายคนเรียกว่าบันทึกวาจา ก่อนที่จะมีการเปลี่ยนเป็นหลักซีเมนต์ และทำบันทึกวาจาไว้

เมื่อถามว่าเมื่อกัมพูชาอ้างว่า แผนที่ 1 ต่อ 50,000 เป็นแผนที่ที่ไทยทำเพียงฝ่ายเดียว นายประศาสน์ ชี้แจงว่า แผนที่ 1 ต่อ 50,000 เป็นแผนที่ยุทธการ ที่แต่ละประเทศผลิตขึ้นมาเองไม่ว่าจะด้วยทางเทคโนโลยีหรือความร่วมมือต่างๆ ในส่วนของไทยในปี 2495 เราเคยทำมาแล้วที่โตเกียว ประเทศญี่ปุ่น โดยสหรัฐ เป็นผู้ทำให้กับ อินโดจีน ไทย ลาว กัมพูชา หลังจากนั้นแต่ละประเทศ ก็จะไปพัฒนาข้อมูลต่างๆ ซึ่งถือเป็นการทำฝ่ายเดียว เป็นการต่างคนต่างทำ ไม่มีผลผูกพัน แต่ต่อให้ทำร่วมกันก็ไม่มีผลผูกพันระหว่างประเทศ ไม่ใช่แผนที่ที่ทำโดยสนธิสัญญา